Related Articles
TKP’NİN 100. YILI VESİLESİYLE R. YÜRÜKOĞLU’NA YAPILAN HAKSIZLIK!
Şubat 1978’de R.Yürükoğlu (Nihat Akseymen, parti adıyla Veli Dursun) Emperyalizmin Zayıf Halkası Türkiye ismiyle bir broşür yayımladı. Türkiye’de devrime yönelmek gereğini vurgulayan sol içerikli bir broşürdü bu!
1978 TKP plenumu (tam üyeli Merkez Komitesi toplantısı) yapıldı. TKP Politbürosu, İ. Bilen’in önerisiyle R. Yürükoğlu’nu Atılım editörlüğüne getirme kararı aldı. Bir süre sonra R. Yürükoğlu Berlin’e gitti ve Leipzig’e (Alman Demokratik Cumhuriyeti’ne) geçebilmek için vize beklemeye başladı. R. Yürükoğlu birkaç ay Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin, Alman Sosyalist Birlik Partisi’nin (ASBP’nin) vereceği vizeyi bekledi; ama bu “sosyalist” ülke, TKP MK üyesi olan R. Yürükoğlu’na vize vermedi. Üstelik TKP Politbürosu’nun kararına rağmen!
Daha sonra TKP Genel Sekreteri olacak Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) bu bilgiyi şu sözlerle doğrulayacaktı:
“1978’de TKP MK üyesi ve İngiltere parti örgütü sorumlusu Yürükoğlu’nun Atılım redaksiyonunda çalışmasını İ. Bilen istemiş, bunun için onu Leipzig’e çağırmış, fakat SED (Almanya Sosyalist Birlik Partisi) onun DDR’e (Demokratik Almanya Cumhuriyeti) girmesi için vize vermemişti.”[1]
- Yürükoğlu zorunlu olarak 1978 yılının sonuna yakın İngiltere’ye geri döndü. Aralık 1978’de Emperyalizmin Zayıf Halkası Türkiye kitabının 2. genişletilmiş basımını yaptı.
Bu tarihlerde TKP Politbürosu üyesi olan H. Erdal (Aydın Meriç) bu süreci sonradan şöyle anlattı:
“1978 Plenumu’ndan sonra İ.Bilen yoldaşın önerisiyle MK üyesi Veli Dursun yoldaş, Politbüro kararıyla parti Merkez Komitesi’nin ideolojik işlerini yürütecek aygıtın üyeliğine ve Merkez Komitesi organı Atılım’ın redaktörlüğüne getirildi. Kendisine bu karar iletildi ve yer değiştirmesi söylendi. 1978 Haziranı’ndan yılın sonuna kadar, bu kararın uygulanması için geçici bir yerde bekletildi. Benim bugün hâlâ anlayamadığım en haksız nedenlerle bu karar uygulanmadı, uygulanamadı.
Bu dönemde Veli Dursun yoldaş yine İ. Bilen yoldaşın önerisiyle değişik ideolojik konularda çalışma yürütüyordu. Kararın uygulanamaması üzerine Veli Dursun yoldaş söz konusu geçici yerden sürekli yaşamakta olduğu ülkeye döndü. Kısa süre sonra İ. Bilen’in ona çok önceden önermiş olduğu kitabı yayınladı.”[2]
* * *
Emperyalizmin Zayıf Halkası Türkiye başlangıçta TKP saflarında büyük ilgi gördü. Parti örgütleri bu kitabı parti yayını olarak dağıttılar. İ. Bilen ve TKP ideolojik işler sorumlusu Zaro (Veysi Sarısözen) bu kitabı olumlu buldular, kitabın tanıtımı için yazı yazdılar. O dönemde TKP üst yönetimindeki atmosferi yine H. Erdal anlatsın:
“En başta İ. Bilen yoldaşla, partinin ideolojik işlerinin yöneticisi durumunda olan Zaro yoldaşlar olumlu tutum takındılar. Hatta ikisi birlikte bu kitabın radyodan tanıtılması için tanıtma yazısı yazdılar.
Zaro yoldaş o dönemde birçok kez bana kitabın Parti’ye büyük bir ideolojik canlılık getirdiğini, Parti’nin bu tartışma ile ideolojik düzeyini yükselteceğini söyledi.
İ. Bilen’in, Veli Dursun yoldaşa, kitaba ve çalışmalarına sempatisi o kadar yüksekti ki, toplanacak önümüzdeki Plenumda Veli Dursun’un Politbüro’dan çıkarılacak bir başka yoldaşın yerine Politbüro’ya girmesi yolundaki önerisini söyledi ve bu konudaki düşüncelerimi sordu.”[3]
* * *
1979 yazında TKP MK Plenumu toplanacaktı. R. Yürükoğlu’na olumsuz tutum almak için İ. Bilen açısından en uygun zamandı. R. Yürükoğlu’nu parti merkezinin onayıyla atmak gerekiyordu. Merkez Komitesi toplanmışken bu işi bitirmek gerekiyordu. 1979 Plenumu aslında R. Yürükoğlu’nu partiden atmak için planlanmamıştı. İ. Bilen (veya SBKP-ASBP) bu toplantıyı fırsat bildiler. Şimdi bu 1979 TKP MK Plenumu toplantısında ne olduğuna bakalım.
* * *
TKP Politbürosu toplandı. Türkiye’den gelmiş MK üyelerinin de içinde bulunduğu grup dışarıda bekliyordu. Politbüro önce R.Yürükoğlu ile görüşecek, sonra TKP MK toplanacaktı. R. Yürükoğlu’nun diğer MK üyeleri önünde konuşmasını ve savunma yapmasını istemiyordu TKP Politbürosu!
- Yürükoğlu, Politbüro tarafından disiplinsizlikle suçlanıyordu. Partinin haberi olmadan Emperyalizmin Zayıf Halkası’nı basmıştı. R.Yürükoğlu, parti politikasını, İ.Bilen’in görüşlerini çarpıtıyordu. Uluslararası komünist hareketin birliğini parçalamaya çalışıyordu.
Bu toplantıdan bir saat sonra Politbüro kararını verdi: R.Yürükoğlu MK üyeliğinden çıkarılıyordu.
TKP Politbüro, R. Yürükoğlu’nu gönderdi ve MK üyelerini topladı. İ. Bilen MK üyelerinden kararı onaylamalarını istedi. MK üyeleri şaşkındı. Tartışmalarına izin verilmeyen kararı onayladılar. Toplantıda sadece Haluk Yurtsever konunun tartışılmadan onaylanmasını eleştirdi. Bu toplantıya katılanlardan biri olan TKP MK üyesi Şeref Yıldız, Fırtınada Yürüyüş isimli kitabında olayı şöyle özetler:
“İsmail Bilen, sorunu kısaca anlattıktan sonra, MK üyelerinden sorunu fazla irdelememelerini istemişti. PB’nin istediği tek şey, MK’nin PB’ye güvenmesi ve alınan kararda PB’nin yanında durmasıydı. İ .Bilen’in PB adına MK’da yaptığı açıklama kısaca buydu.”
“MK’da egemen olan ruh halini seslendiren Haluk Yurtsever oldu. Haluk Yurtsever, MK’nın sorunu tartışamadığına işaret etti. Sorunun PB’de çözüm şeklini doğru bulmadığını söyledi. Kısaca, ‘alınan karar doğru değil, bir daha olursa yanınızda olmam,’ dedi. Haluk, çoğunluğun düşüncesine tercüman olmuştu. MK üyelerinin çoğu dışlanmış olmanın, ne olup bittiğini anlamadan karara destek vermenin sıkıntısı içinde toplantıyı tamamladı.”[4]
* * *
Peki, Yürükoğlu gerçekten disiplinsizlik mi yaptı? Emperyalizmin Zayıf Halkası Türkiye Şubat 1978’de ilk baskısını yapmıştı. İ. Bilen buna o zaman ses çıkarmamıştı. Aksine övmüştü. 1978 Şubat ayından 1979 yazına kadar aylar geçmişti. İ. Bilen’in tutumunu değiştiren neydi? R. Yürükoğlu ideolojik bürodan biriydi. Birçok makale yazmıştı ve bunları kimseye göstermeden yayımlamıştı. İ. Bilen’in aklına bu sırada “disiplinsiz” suçlaması gelmemişti. O halde “disiplinsiz suçlaması”, R. Yürükoğlu’nu MK’dan atmak için uydurulmuş bir gerekçeydi. Nitekim TKP MK üyesi Veysi Sarısözen, R. Yürükoğlu (Nihat Akseymen) öldükten sonra bu gerçeği açıkladı: ”Tutuculuğa düşman, Devrime Tutkuyla Bağlı” isimli yazısında şöyle dedi:
“Nihat Akseymen yoldaş, o zamanki belgeler ne derse desin, TKP’ye karşı yıkıcı hiçbir eyleme girişmedi. O haksızlığa uğradı. Tam da MK ideolojik aygıtında (sanırım bir MK plenum kararı uyarınca) göreve çağrıldığı sırada, daha önce başta TKP Genel Sekreteri İ. Bilen olmak üzere Yurtdışı merkezi aygıtta hepimizin desteklediği ‘Emperyalizmin Zayıf Halkası: Türkiye’ adlı broşürünün ikinci genişletilmiş baskısı, TKP Merkez Komitesi Politik Bürosu’nun bir oturumunda yasaklandı. Bu karara Akseymen haklı olarak karşı çıktı. Politik Büro ve biz MK üyeleri ise, kitabı açık ve örgütlü bir tartışmaya açmak yerine, yönetsel ve komutacı bir uygulamayı seçerek, yakın parti tarihimizin en büyük yanlışına sürüklendik. Bu uygulama demokratik merkeziyetçilik ilkelerinin kaba bir biçimde çiğnenmesidir. İşte, Nihat Akseymen’in açık muhalefete geçmesi ve partiden ayrılması bu haksız karardan sonradır.”[5]
(Mehmet İnanç Turan, Mustafa Suphi’nin Partisi’nde Sosyalizm ve Enternasyonalizm, Etki Yayınevi, 2018, s.174-180.)
[1] Nabi Yağcı, Elele Özgürlüğe, Belge Yayınları, 2018, s.348.
[2] H.Erdal, TKP’mizi Yükseltelim, İşçinin Sesi Yayınları, 1983, s.21.
[3] H.Erdal, TKP’mizi Yükseltelim, İşçinin Sesi Yayınları, 1983, s.22.
[4] Şeref Yıldız, 1960’lardan 1990’a Fırtınıda Yürüyüş, TÜSTAV, 2008, s.252,253.
[5] Veysi Sarı Sözen, Tutuculuğa Düşman, Devrime Tutkuyla Bağlı, 15 Aralık 2001, Krefeld.