TKP’nin tarihi, Kemalizme bakış açısından kabaca üç döneme ayrılabilir.
Birinci dönem, 1920-1927 arasını kapsar. Kemalizmle (dolayısıyla resmi ideolojiyle) uyuşan bir dönemdir. Kemalizmin ”ulusal kurtuluş söylemi” aynen kabul edilip yüceltilmiştir. Ebedi şefin putlaştırılmasında az ya da çok TKP’nin payı olmuştur. Burada Türkiye Komünist Partisi’ni yanlışa sürükleyen temel ideolojik motif, Kemalizmin anti-emperyalizmle eşitlenmesidir.
İkinci dönem, 1927-1937 dönemini kapsar. Burada anti-Kemalizm vurgusu hakimdir. Ne var ki, birinci dönemin Kemalizm değerlendirmeleri doğru kabul edilerek, anti-Kemalizm yapılmıştır. TKP, Kemalizm olumlamasından, Kemalizmin olumsuzlanmasına bir özeleştiri ile geçmemiştir. Türkiye Komünist Partisi’ne göre değişen TKP değil, Kemalizmdir. Gerçekte ise Kemalizm her iki dönemde de öz olarak aynı Kemalizmdir. Ne birinci, ne de ikinci dönemde Kemalizm, anti-emperyalizm değildir. TKP ikinci dönemde de anti-Kemalist söylemine karşın Şeyh Sait ayaklanmasını, gerici-emperyalistlerin örgütlediği bir ayaklanma olarak görmeye devam etmiştir.
Üçüncü dönem, 1937 sonrasını kapsar. 1937 sonrasının başlangıcı Kemalizmle tümüyle kucaklaşma dönemidir. Resmi ideolojiye ve ardından egemen ideolojiye TKP’nin teslim olduğu en karanlık dönem budur.
TKP 1937 sonrası dönemde burjuvazinin bir kesimiyle (ilerici, ulusal burjuvaziyle) flört etmekten vazgeçmemiştir. TKP sönümleninceye kadar, Kemalizmden geriye kalmış olan ”ulusal çıkarı savunma”, ”ulusal birlik”, ”ulusal ordu”, ”ulusal burjuvaziyle ittifak”, ”ulusal demokrasi”, ”ulusal demokratik cephe”, ”burjuvazinin ilerici kanadını desteklemek”, ”yurtseverlik” vb. anlayışlar farklı vurgularla yerini korumuştur.
TKP’nin iliklerine işlemiş ”Kemalizmi olumlama hastalığı”, TKP ölünceye kadar devam etmiştir. Her koşulda burjuvazinin (hatta faşist cuntanın içinde bile) ılımlı-ilerici bir kanadını bulmakta TKP hünerini göstermiştir. İşte, burjuvazinin bir kanadıyla ideolojik planda kurulan bağ, resmi ideolojiyle kurulan bir bağ olmuştur. Bu köklü yanlışın temeli de Kemalizmi destekleyen bakışa dayanır.
Mehmet İnanç Turan/ Mustafa Suphi’nin Partisi/Etki Yayınları/2013.