Related Articles
Che Guevara Çalışma Merkezi tarafından Che’nin 95. yılını anma etkinlikleri kapsamında düzenlenen konferanstaki sunum, 6 Nisan 2023’te.
Ernesto Che Guevara, 39 yıllık kısa yaşamında, gelecek nesillere, insanlığın kurtuluşu uğruna toplumsal gelişme için büyük önem taşıyan fikir cephaneliği bıraktı. Düşünceleri felsefe, siyaset, ahlak, etik, sosyal yönler, ekonomi, tarih, kültür, uluslararası ilişkiler, idari yönetim alanlarını kapsamaktadır. Che’nin yazılı çalışmasının genişliği ve derinliği üzerine yapılacak inceleme, kuşkusuz Küba’da ve diğer ülkelerde, özellikle de Amerika’mızda sosyalizmin inşasının yolunu zenginleştirecektir. Tabii ki, bu çabada o zamanın koşullarıyla şimdikinin çok farklı olduğunu her zaman aklımızda tutmalıyız, bu yüzden Che’yi yorumlamak için diyalektik bir çaba gereklidir. Che, teoride ve pratikte çok dürüst ve tutarlı bir devrimciydi. Ne düşündüyse onu söyledi ve ne söylediyse, onu yaptı.
Tartışma kültürü
Özellikle bugün Küba için derslerinden biri, tartışma kültürünü kavraması ve uygulamasıdır. Çok yaratıcı bir entelektüel olduğu için, fikirleri diğer düşünürlerle polemikler yarattı. Fikirlerini sertçe ve sağlam temellere dayanan argümanlarla savundu; ancak, kendi düşünceleriyle aynı fikirde olmasalar bile, başkalarının düşüncelerine saygı duyuyordu. Yüksek devlet görevini üstlendiği her yerde, derhal özel bir yayın kurdu. Küba Devrimci Silahlı Kuvvetleri’nin dergisi Verde Olivo’nun kurucusuydu, bu arada, kendisi tarafından yazılan ancak takma adlar altında yayınlanan birçok makalesi arşivlerde duruyor. Sanayi Bakanlığı’nda, ekonomik konulardaki ana makaleleri editörlüğünü yaptığı Nuestra Industria’da yayımlandı. Bu dergidekiler onun polemikçi yönünü gösteriyor. Orada, sosyalizmde işletmelerin yönetimi için bütçe finansman sistemi hakkındaki görüşlerini açıkladı ve başka işletme yöntemlerini savunucuların makalelerine yer verdi: ekonomik hesaplama. Che’nin fikirlerini yayınladığı derginin aynı baskısında, Küba’ya planlama alanında yardım eden Fransız Komünist Partisi üyesi Charles Bettelheim’ın veya Küba Dış Ticaret Bakanı Komutan Alberto Mora’nın muhalif düşüncelerini okumak zenginleştiricidir.
Yeni entelektüellerin ve sanatçıların eğitimine gelince, Che “Resmi düşünceye uysal maaşlı çalışanlar ya da bütçe sınırlarında yaşayan ve tırnak içinde özgürlük kullanan “akademisyenler” yaratmamalıyız” tavsiyesinde bulundu.
Bugün ülkemizde üretim araçları üzerinde mülkiyet biçimlerinin heterojenliği vardır ve bu nedenle heterojen bir toplumsal yapı vardır. Karl Marx zamanında sosyalist devrimin toplumsal temelinin proletarya olduğuna işaret etmişti. Lenin köylülüğü ekledi ve Sosyalist devrimin sosyal tabanı işçi-köylü ittifakıydı. Küba da dahil olmak üzere çağdaş dünyada, bu toplumsal taban, bir kısmı küçük-burjuvazi olarak tanımlanabilecek orta sınıfla birlikte genişletilmelidir. Ayrıca ülkemizde yabancı yatırımlar yoluyla bize gelen ulusötesi büyük burjuvazi ekonomide faaliyet göstermektedir. Üretim araçlarının mülkiyet biçimlerinin bu heterojenliği ve buna karşılık gelen toplumsal yapının heterojenliği, fikirlerin, kavramların, davranışların ve tezahürlerin üstyapıda bir heterojenliğe neden olur. Bu, devrimin ekonomik ve sosyal politikasının tasarımında ve uygulanmasında dikkate alınmalıdır. Bu heterojen ortamda oybirliği sağlamaya çalışmak ve daha da kötüsü, resmi olsun ya da olmasın, baskı yoluyla bunu başarmaya çalışmak, korkunç sosyal ve politik sonuçlara yol açabilir. Farklı fikirlerin karşı karşıya kaldığı, hatta resmi konumdan bile farklı olan karşılıklı saygı çerçevesinde özgür ve kamusal tartışma kültürünün yaratılması gerektiğine inanıyorum. Şiddetle reddedilmesi gereken şey, başlıca düşmanımız olan ABD’nin emperyalist sistemi tarafından amaçlanan neoliberal kapitalizmi kurmak için hükümeti şiddet yoluyla devirme girişimidir.
Bu heterojenliği göz önünde bulundurarak, resmi makamların ve toplumsal örgütlerin, halkın desteğiyle, demokratik sloganlar olarak gizlenmiş karşı-devrimci niyetleri kınamaları ve reddetmeleri ve buna karşılık, devrimcilerin, yurtseverlerin ve dürüst yurttaşların resmi söylemden farklı olabilecek görüşlerini kolaylaştırmak için iç demokratik kanalları genişletmeleri ve yoğunlaştırmaları gerektiğini söyleyebilirim. Tam bir ifade özgürlüğü ile açık bir şekilde, tartışılan düşüncelerin doğrulanması temelinde ve formüle edilen yaklaşımlara fikir birliği çözümleri aranarak tartışılmaktadır. Ülkemizde referandum, plebisit ve Halk İktidarı Belediye Meclislerine delegelerin aday gösterilmesi ve seçilmesi gibi bağlayıcı kararlar da dahil olmak üzere farklı yöntemlerle vatandaşların kamu işlerine doğrudan katılımının artması, devlet organları ve kurumları ile toplumsal örgütler içinde tam ifade özgürlüğü ile Küba’da sosyalizmin inşasının ilerleyişi üzerinde daha derin ve etkili olan konularda diyalogların kurulması için koşullar yaratılmalı.
Che fikirlerle polemik yapmayı bıraktı, onları argümanlara dayandırdı, aynı fikirde olmayanlara karşı kişisel saldırılar yapmadı ve tartışmayı edebi bir turnuvaya dönüştürmedi. Bu örnek devrimci tutumu, bugün Küba için büyük önem taşıyor. İçinde bulunduğumuz sosyalist geçiş ve çağdaş dünyanın karmaşıklığı, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınması için en uygun yolu bulmak için farklı fikirlerin işbirliğini gerektirmektedir. Fikirlerin tartışılması ve polemikteki saygı ve anlayış, Che’den almamız gereken derslerden bazıları.
