Related Articles
Sizden gelen istek üzerine Demokrasi ve Sosyalizmin Birliğini tartışmaya açıyoruz. Ağustos ayında listede belirtilen kaynakların okunması tamamlanırsa, Eylül’ün ilk yarısında kampanyayı başlatabiliriz. Gösterilen kaynak sayısının fazlalığı İhtiyaca göre okumaları kolaylaştırmak amacıyla belirlendi.
Listedeki makale ve kitaplar genelde demokrasi, Liberal demokrasi ve devrimci demokrasiye açıklık getiriyor. Devrimci demokrasiyi analiz eden araştırmalar demokrasi ile sosyalizm/komünizm ilişkisini ayrıntılı anlatmaktadır. Ayrıca Solun demokrasi tarihi, Türkiye’de ve Latin Amerika’da demokrasinin niteliğini analiz eden çalışmalar farklı başlıklar altında sıralanıyor.
Kaynakların taranması için ayrılan bu bir aylık sürenin başlarında tartışmaların çerçevesini belirleyen bir sunum yayınlayacağız. Tartışma süresince iletilen yorum ve görüşler Facebook sayfamızda ve web sitemizde herkesin değerlendirmelerine açık olacak.
Belirtilen bu hazırlık sürecine ilişkin öneri ve eleştirilerinizi bekliyoruz. Dostlukla
XXXX
DEMOKRASI ve SOSYALİZMİN BİRLİĞİNİ TARTIŞIYORUZ
OKUMA LISTESI;
Marx ve Lenin’den
-YAHUDİ SORUNU (1844) VE HEGEL’İN HUKUK FELSEFESİNİN ELEŞTİRİSİ (1844),
Marx gerçek demokrasiden söz eder. Kapitalizmin yarattığı yabancılaşmadan kurtuluşu demokrasiye bağlar. Çünkü ‘demokrasiyi, eşitlik kavramı temelinde ele alır. Marx’ın demokrasi tanımlaması, 19. yüzyıldaki demokrasi kuramlarından çok daha farklı bir anlama sahipti. Burjuva temsili demokrasisinin bireysel özgürlük düşüncesine yönelik güçlü eleştirisini yapar. Bu yüzden demokrasinin gerçekleşmesi için gerekli olan mevcut siyasi liberal kurumların değiştirilmesi, yani hakların yerine getirilmesi değil, bütüncül olarak kurumsal bir değişimdir. 1843’te ortaya çıkmaya başlayan şey demokratikleştirmenin işte bu geniş anlamıydı ve Marx’ın sonraki eserlerinde ifadesini bulacak olan da buydu. Bütüncül-saydam bir toplumsal aşama olarak komünist aşama demokrasinin bu geniş anlamını karakterize eden birçok özelliğe sahiptir.
-MARX, ELYAZMALARI; MARX, YABANCILAŞMA; MARX, GRUNDRİSSE; MARX, ALMAN İDEOLOJİSİ; MANİFESTO
Marx’ın demokratikleşme vizyonu, onun sosyalizme (komünizme) bağlılığının merkezinde yer alır. Marx radikal demokrasiden sosyalizme geçtiğinde görüşlerinde önemli değişimler olur ama bir şey değişmez: emekçi halk tarafından bilinçli ve kolektif olarak kendi kendini yöneten geleceğin toplumuna olan bağlılığıdır. Alman İdeolojisi’nde, Marx ve Engels, ‘modern evrensel ilişki, herkes tarafından kontrol edilmedikçe bireyler tarafından kontrol edilemez’ diye yazarlar. Komünist Manifesto’da, “Sınıf farklılıklarının ortadan kalktığı ve tüm üretimin birleşmiş bireylerin elinde yoğunlaştığı” geleceğin sosyalist toplumu anlatırlar. Ve Grundrisse’de Marx, ‘üretim araçlarının ortak mülkiyeti ve denetimi temelinde birleşmiş bireyler arasındaki serbest mübadele’ye dayanan sosyalizmden bahseder. Elbette Marx’ın sosyalizm anlayışında bundan daha fazlası vardır ve bu bağlılık onun demokrasiye olan önceki bağlılığından çok ötesine geçer.
Erken dönem Marx’ın radikal demokrasi kavramı, hem kapitalizmi hem de kapitalist devleti eleştirmek ve onların yerine geçmesine rehberlik etmek için tutarlı, zorlayıcı ve uzlaşmaz radikal bir yol sağlayabilir.
Marx’ın demokrasiye veya demokratik cumhuriyetçiliğe, özgürlük ve eşitliğe, düşünce özgürlüğüne, basın, kanaat özgürlüğüne bağlılığı her döneminde var olmuştur. Onu daha sonraki ‘demokrasi’ eleştirilerinden ayırt etmek gerekir. Bildiğimiz gibi, demokrasi, özellikle kendilerini ‘demokrat’ olarak tanımlayan sosyal demokrat ve popülist politikacıların popülaritesinin bir sonucu olarak, yavaş yavaş modern temsili devletlerle ilişkilendirilmeye başlandı. Tam da Marx son yıllarında bu demokrasiyi eleştirir. Oy hakkı olan temsili devlet yapılarına atıfta bulunan “demokrasi” veya “burjuva demokrasisi” kavramlarını eleştirir.
Marx’ın ilk yazıları boyunca yabancılaşmayı, insan özgürlüğünü engellemek için yükselen kapitalist toplumun bir eleştirisi olarak nasıl açıkladığını ve demokrasiyi bu özgürlüksüzlüğe bir çözüm olarak nasıl sunduğudur. Bunu yaparken, çağdaş radikal siyasetin faydalı bulması gereken radikal bir demokrasi kavramı üzerinde çalışır. Erken dönem Marx’ın demokrasi hakkındaki en kapsamlı tartışmasını, modern toplumun hastalıklarına yönelik eleştirel teşhisinin tedavisi olarak sunulduğu Hegel’in Devlet Doktrini üzerine not defterlerinde buluyoruz.
–ROSA LUXEMBURG’S LETTERS AS TEXTS OF A NEW VISION OF REVOLUTIONARY DEMOCRACY AND SOCIALISM
–THE CHALLENGE OF REVOLUTIONARY DEMOCRACY IN THE LIFE AND THOUGHT OF ROSA LUXEMBURG, PAUL LE BLANC, 2006
-FROM DEMOCRACY TO SOCIALISM: THEN AND NOW, (DEMOKRASİDEN SOSYALİZME) PAUL RAEKSTAD, SOSYALİST REJİSTER, 2018,
Demokrasiyi sosyalist bir şekilde yeniden düzenlenmesi değerli olmakla kalmaz, aynı zamanda olumlu sonuçlar verir. Erken dönem Marx’ın radikal demokrasi kavramı, hem kapitalizmin hem de kapitalist devletin eleştirisine ve sürdürülebilir sosyalizmin zaferine gidecek olan radikal bir yolun açılmasına olanak sağlar.
Demokrasiyi Yeniden Düşünmek, Sosyalist rejister . İnceleme.
-FRANSA’DA İÇ SAVAŞ (1871)
Marx’ın 1871 yılında kaleme aldığı Fransa’da İç Savaş eserinde Paris Komünü’ne yönelik açıklamaları doğrudan demokrasiye uygun özellikler taşır. Marx’ın demokrasi’ye yönelik olumsuz bir bakış açısına sahip olduğunu temelsizdir. Onun demokrasiden anladığı şey ekonomi ve siyasalın homojenize edilip, toplumun sınıfsal karakterinin ortadan kaldırılmasıdır. Sınıfsal eşitsizliklerin homojenize edilmesi, aynı zamanda, devlet aygıtının ortadan kaldırılması ve işlevsizleştirilmesi anlamlarını da içerisinde barındırır. Marx’ın düşüncesindeki demokrasi imgesi, burjuva devlet yönetiminin anayasal haklar ve özgürlükler temelinde ortaya koyduğu mekanizmadan uzaktır. Bu bağlamda Marx’ın yabancılaşmadan kurtuluş ve ekonomi ve siyasalın homojenize edilmesi düşüncesi ‘demokrasi’, komünizm ve Paris Komünü’ne yönelik açıklamalarında bir süreklilik arz etmektedir. Burada ‘emeğin’ siyasal bir sözleşme düzleminde ele alınması ‘işçinin’ siyasal olandan uzaklaşmasının da bir ifadesidir.
-V.I. LENİN, DEVLET VE DEVRİM
DEMOKRASİ SAVAŞÇILARI OLARAK MARX VE ENGELS KİTAP AÇIKLAMASI
Karl Marx ve Friedrich Engels, insanlığın demokrasi mücadelesinde belirleyici sıçrama dönemi olan 19. yüzyıl demokratik hareketinin başkahramanlarıdır. Ne var ki, 20. Yüzyıl kapanırken, Marx ve Engels’in düşünceleri ile siyasi demokrasinin bağdaşmadığı gibi bir iddia adeta dünya çapında kabul görür oldu. Nimtz, kitabında bu iddiaya meydan okurken, günümüz entelektüellerinin Marx’ı ve Engels’i her şeyden önce entelektüeller ya da sadece “büyük düşünürler” olarak gösterme eğilimine de karşı çıkıyor. Onların her şeyden önce siyasi eylemci ve devrimci olduklarını vurguluyor. Marx ve Engels’in, komünistler olarak 1848-1849 devrimci ayaklanmalarına aktif şekilde katılmaları, demokrasi kavgasındaki etkilerini güçlendiren dersler ve sonuçlar çıkarmalarına imkân verdi. Bu, sosyalizm kavgasını geliştirirken demokratik mücadeleyi ilerletmenin tümüyle Marx ve Engels’in başarısı olduğu iddiasını da içinde taşıyor. …..’
Akademik araştırma ve makaleler
-Karl Marx ve Demokrasi Üzerine Bir inceleme, Selim BOZDOĞAN, Aysun YARALI AKKAYA
-Hal Draper, ‘Marx on Democratic Forms of Government’
-Gülçin ŞAHİN, DEMOKRASİNİN ÜÇ TEMEL MODELİ
–ANTAGONİZMADAN- AGONİZMAYA: RADİKAL DEMOKRASİ , Hamza Bahadır ESER, Ömer TAYLAN , (2017)
Yöntem öneren radikal model bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada temsili demokrasinin, krizi, müzakereci demokrasi ve radikal demokrasi başlıkları, agonizm, antagonizm kavramsallaştırmaları etrafında ele alınıyor.
TÜRKİYE
–TÜRKİYE’DE DEMOKRASİNİN GELİŞİM SÜRECİNE GENEL BİR BAKIŞ, Hüseyin Tosun,
Türkiye’de demokrasiyi kurma çabalarının yaklaşık 200 yıllık bir tarihi gelişim süreci vardır. 1808’de Sened-i İttifak ile başlayıp, 1876’da Kanun-i Esasi’nin ilâm ile gelişen süreç Cumhuriyetin bir eseri olarak günümüze kadar devam etmiştir. Bu süreç içinde Cumhuriyetin kuruluş dönemi olan 1923-1938 arasında çok partili sistem denemeleri yapılmış ise de başarılı olunamamıştır. İkinci Dünya Savaşı’nı demokratik ülkelerin kazanacağı belirmeye başlayınca iktidardaki parti, çok partili sistemi kurmak için iç ve dış gelişmelerin uygun olduğunu görerek bu kararı yürürlüğe koymuştur. Nitekim 4 yıl sonra da 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimler sonucunda demokratik yöntemlerle Türkiye’de iktidar değişimi gerçekleşmiştir’
–TÜRKİYE’DE DEMOKRASİ SÖYLEMİ VE RADİKAL DEMOKRASİ OLANAĞI, Zafer DURDU, (2016), Sosyoloji Dergisi,
. Bu eleştirilerin ardından yeni demokrasi arayışları da ortaya çıkmıştır. Radikal demokrasi vardır. Bu sorunların aşılabilmesi için radikal demokrasi kuramlarının birey temelli, katılmacı yöntem sunuyor.
-TÜRKİYE’DE DEMOKRASİNİN GELİŞİM SÜRECİ BAKIMINDAN DÖNEMSEL KRİTİĞİ Hasan ÇİMEN1 Selahaddin BAKAN
-THE RADICAL DEMOCRACY OF THE PEOPLE’S DEMOCRATIC PARTY: TRANSFORMING THE TURKISH STATE, Erdem Yörük
-RADIKAL PLÜRALIST DEMOKRATIK PARTI OLARAK HDP’NIN “BAŞKA TÜRKIYE” ÖNERISI: HASIM POLITIKASI, AGONIZM VE POPÜLIZM, dergıpark, Ankara Üniversitesi SBF DERGİSİ, Ömer TEKDEMİR
Bu çalışmada, özellikle 7 Haziran 2015 öncesi süreçte ki, HDP‟nin “Türkiyelileşme”, “yeni hayat”, “büyük insanlık” ve “biz‟ler” gibi söylemleri temel alarak, var olan demokratik siyasal hayat içinde, nasıl bir alternatif ve sol-kanat popülist politika oluşturduğunu ve bu yeni “politik olanın” önerdiği agonistik çoğulculuk ve çatışma çözümü, barış süreci gibi sosyo-politik konuları da etkileme potansiyeli incelenmiştir. “yeni Türkiye” ve “eski Türkiye” diye adlandırılan iki önemli aktörün yaratığı retorik ve arkaik antagonistik ilişki ağına, HDP yeni bir hegemonik eklemleme ile dahil olmuştur. Bu bağlamda makale, HDP‟nin varolan sistemi radikal bir politikayla dönüşütürüp “başka Türkiye”yi inşa etme hipotezini irdeleyip, agonistik demokratik kamusal alan ve radikal kimlik ve radikal vatandaşlık oluşturma çabalarını eleştirel biçimde çözümlemiştir.
– LENİNİZM VE DEMOKRASİ MÜCADELESİ, OLCAY ÇELİK·7 NİSAN 2018,
“Ülkemizdeki sosyalistlerin bir çoğunun demokratik görevleri sınıf mücadelesinin asli bir unsuru olarak ele aldıklarını söylemek maalesef güç. Devrim iddialı bir parti, örgüt ya da hareket için demokrasi mücadelesi çoğu kez ya ikincil bir mücadele alanı olarak algılanıyor ya da keyfi bir seçicilikle gündeme alınıyor. Hatta yer yer sınıf siyasetinin “ne olmadığını” anlatmak için, olumsuz bir örnek olarak kullanılıyor. İşçilerin güncel, yakıcı ve somut sorunları dururken ve kapitalist sömürü gemi azıya almışken demokrasi mücadelesine kendini “fazla kaptıranlar”, sosyalist devrim hedefinden kopmuş, reformist, liberal ve hatta kuyrukçu olarak tanımlanabiliyor. Dahası, tüm bu akıl yürütme “has sosyalist” olmanın, “gerçek Leninist” olmanın gereklerinden biri haline gelebiliyor.”
LATİN AMERİKA’DA İKİNCİ İLERİCİ DALGA VE DEMOKRASİ TARTIŞMALARI;
– La construcción de una democracia socialista (sosyalist demokrasiyi kurma) Nayar López Castellanos | 25/01/2014
– Latin Amerika’da ikinci ilerici dalga, (Alvaro Garcia Linera)
– Yeni, çok yeni, yeni Latin Amerika solu, Marcos Roitman Rosenmann, semanario- colombia
– Dos grandes ondas de ascenso y los nuevos gobiernos del progresismo, Pedro Fuente, vıentosur
– América Latina: no todo lo que brilla es un «ciclo», Manuel Canelas, rebelıon
– La moderada nueva ola progresista y una derecha más intolerante, Aram Aharonian, 01/08/2022, Rebelión
İLGİLİ MAKALELER;
-Radikal Demokrasi ve Kimlik, Musa AĞGÜL, KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
-Jichang, W. (2015). Reconsider Marx’s Democracy Theory, Higher Education of Social Science. 8(3), 13-18.
-Krancberg, S. (1982). Karl Marx and Democracy. Studies in Soviet Thought, 24, 23-35.
-Savran, G. A. (1987). Marx’ın Düşüncesinde Demokrasi: Siyasetin Eleştirisi. 11. Tez Kitap Dizisi, 6, 66-98.
-Schmidt, M. G. (2002). Demokrasi Kuramlarına Giriş. Köktaş, M. E. (Çev.). İstanbul: Vadi Yayınları.
–
